Saturday, December 31, 2005

Շնորհաւոր 2006 ՇԱՆ տարին

Կուզեմ բոլորին շնորհաւորել նոր տարին մաղթելով առողջութիւն, երջանկութիւն եւ յաջողութիւն:
Յոյսով որ այս տարին բարիքներով լի լինի բոլորի եւ մասնաւորապէս ՀԱՅ ազգի ու ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ համար: Լինի զարգացման տարի տնտեսութեան, քաղաքականութեան, մշակութային ու ազգային ոլորտներում:
Լինեք երջանիկ եւ ուրախ
Արթին Առաքելեան

Wednesday, December 21, 2005

Ուժն է ծնում իրաւունք

Առհասարակ ուժը երկու տեսակ է, առարկայական ու ենթակայական կամ աւելի պարզ ասած՝ նիւթական ու հոգեբանական: Չկայ յաջողակ մի համակարգ, որ զուրկ լինի այս երկուսից եւ կամ ունենայ միայն մէկը ու յետոյ պատմութեան ընթացքում յաջողութիւն արձանագրի:Ազգն էլ որպէս մի գործող համակարգ՝ նոյնպէս իր յաջողութեան համար կարիք ունի թէ՛ նիւթական, եւ թէ՛ հոգեբանական ուժի՝ հաւասար չափով: Չենք կարող մէկը աւելի գերադասել միւսից:Այս նախաբանը գրեցի միայն այն պատճառով, որ պարզ լինի, թէ ընդհանրապէս ինչ է այս յօդւածի նպատակը:Մենք՝ հայերս, պատմութեան ընթացքում եղել ենք ստեղծագործ, քաջ ու արի ազգ, որի միջոցով զարգացել է մարդկութեան քաղաքակրթութիւնը: Նաեւ եղել են տարիներ, որոնց ընթացքում հայերը կորցրել են ազատութիւնը, անկախութիւնը եւ առհասարակ իրենց իրաւունքը: Դժբախտաբար, վերջին 600 տարիների ընթացքում մենք աւելիով կորցրել ենք մեր իրաւունքները՝ քան ձեռք բերել: Օրինակի համար՝ կորցրեցինք Կիլիկիոյ թագաւորութիւնը, անկախ Հայաստանի Հանրապետութիւնը, որը ձեռք էր բերւել 1918-ի մայիսի 28-ին, Արցախը, Ջաւախքը, Նախիջեւանը եւ ամենից կարեւորագոյնը՝ կորցրեցինք աւելի քան 1.5 միլիոն շունչ, որը ամենամեծ երաշխիքն էր ազգային ուժի ու հզօրութեան համար:Այս բոլորից յետոյ հայութեան պատմութեան մէջ եզակի նշանակութիւն ունեցաւ Արցախի ազատագրական պայքարը, որը, ի վերջոյ, աւարտւեց յօգուտ հայերի:Վերջին շաբաթների ընթացքում տարբեր անձանց կողմից լսւում են Արցախի հարցի կարգաւորման մասին խօսքեր:Մասնաւորապէս, խօսւում է, թէ 2006-ին կարգաւորւելու է այդ սառեցւած հակամարտութիւնը, որովհետեւ այդ տարւայ ընթացքում ո՛չ Հայաստանում եւ ո՛չ Ադրբեջանում չկան կարեւոր ընտրութիւններ, որոնք պիտի խանգարեն բանակցութիւնների ընթացքը:Բայց ինչքան իրական են վերոյիշեալ խօսքերը: Արդեօք իրապէս կարգաւորւելո՞ւ է Արցախի հակամարտութիւնը եւ աւելի կարեւորը այն է, թէ ինչպէս պիտի աւարտւի դա:Մի քանի երեւոյթներ ցոյց են տալիս, որ հակառակ բոլոր խօսքերին՝ Արցախի հակամարտութիւնը իր աւարտին չի հասնի 2006 թւականին: Օրինակի համար՝ խօսւում է, թէ եթէ պիտի կարգաւորւէր հակամարտութիւնը, ինչո՞ւ Արեւմուտքը աւարտեց Բաքու-Թիֆլիս-Ջէյհան նաւթատար խողովակի նախագիծը:Եթէ ուզենք լաւատեսօրէն նայել ԵԱՀԿ-ի Մինսկի խմբի համանախագահների վերջին օրերի յայտարարութիւններին, կը յանգենք այն կարծիքին, թէ 2006 թւականին կարող է կարեւոր քայլ առնել Արցախի հակամարտութեան կարգաւորման գործընթացում: Օրինակ՝ կարող է ստորագրւել որեւէ կարեւոր պայմանագիր եւ կամ Արցախը որպէս հակամարտութեան կողմ՝ ներքաշւել բանակցութիւնների մէջ. մի բան, որը կօգնի հակամարտութեան կարգաւորմանը: Համանախագահները եւ առհասարակ բոլոր միջնորդները նկատի պիտի առնեն, որ Արցախը նախ անկախ միաւոր է եւ պիտի բանակցել նրա հետ: Հակամարտութեան տարիների ընթացքում Իրանը որպէս մի կարեւոր հարեւան երկիր, որը սահմանակից է Ադրբեջանի, Արցախի եւ Հայաստանի հետ, փորձեց միջնորդել համակարտող կողմերի միջեւ, բայց, դժբախտաբար, օրւայ փորձագէտները լաւագոյնս տեղեակ չէին հակամարտութեանը եւ Արցախին չներքաշեցին բանակցութիւնների մէջ. դա էր գլխաւոր պատճառը, որ երբ Թեհրանում ստորագրւում էր մի պայմանագիր՝ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ, միառ ժամանակ անց արցախցիները դա խախտելով՝ գրաւում էին մի կարեւոր շրջան:Անդրադառնալով Հայոց Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման հարցին՝ պիտի մատնանշեմ, որ իմ կարծիքով՝ այսօր այդ կարեւոր հարցը դարձել է խաղալիք Եւրոպայի ձեռքում: Նրանք երբ ուզում են ճնշել Թուրքիային, որից միայն շահում են իրենք՝ եւրոպացիները, առաջ են քաշում Հայոց Ցեղասպանութեան հարցը եւ երբ հասնում են իրենց նպատակներին, մոռանում են անգամ հայի անունը:Այս ձեւը նոր չէ, այլ եղել է հէնց 19-րդ եւ 20-րդ դարերում. երբ Եւրոպան ուզեց կործանել Օսմանեան կայսրութիւնը, փորձեց պաշտպանել Հայ Դատը եւ երբ հասաւ իր նպատակին, իր աչքերը փակեց երիտասարդ թուրքերի միջոցով կատարւած Հայոց Ցեղասպանութեան վրայ:Վստահ եղէք, որ եթէ մենք ճիշտ օգտւէինք մեր Հայկական սփիւռքից եւ դառնայինք հզօր, թէ՛ նիւթապէս եւ թէ՛ հոգեպէս, այսօր ոչ միայն Լիտւան կընդունէր Հայոց Ցեղասպանութիւնը, այլեւ՝ բոլոր մեծ տէրութիւնները եւ մինչեւ անգամ կը պաշտպանէին հայերի անվտանգութիւնը:Այսօր եթէ հզօր լինէինք, արդեօք մի թուրք կամ ադրբեջանցի կը համարձակւէ՞ր դիպչել որեւէ մէկ խաչքարի կամ եկեղեցու, ո՛չ: Նրանով հանդերձ, որ ունենք յարմար միջոցներ, բայց հզօր չենք: Անգամներ ենք բողոքել նոյն այս ԻՒՆԵՍԿՕ-ին, բայց՝ ապարդիւն:Դիմել ենք միջազգային ատեաններ ու դատարաններ, բայց ոչ մի արդիւնք չենք ստացել:Պիտի հարցնէք, թէ ինչո՞ւ է այդպէս եղել: Սիրելիներ, աշխարհի հզօրները միայն հզօրների հետ են ձեռնւում. եթէ դառնանք հզօր, կը ձեռնւեն մեզ հետ, հաշւի կառնեն հային ու սեղան կը նստեն նրա հետ:Ինչպէս հայ մեծանուն զօրավար Գարեգին Նժդեհն է ասում. «Մի ժողովուրդ, որն իրեն պէտք եղած ուժն իրենից դուրս է փնտրում, կուրօրէն իր պարտութիւնն ու անկումն է նախապատրաստում»: Ուրեմն՝ նախ պիտի դաստիարակել հայաշունչ սերունդ, որը առաջին քայլն է ազգային հզօրութեան համար:Խօսքերս ուզում եմ աւարտել Գ. Նժդեհի մարգարէական խօսքով. «Պարտւեցինք, որովհետեւ մեր ցեղի ոգու բովանդակ ուժն օգտագործելու փոխարէն՝ հովանաւորներ փնտրեցինք: Վաղը կը կորչենք իսպառ, եթէ մնանք այս մտայնութեամբ: Կը փրկւենք, եթէ ազատւենք նախապաշարումներից, եթէ փորձենք ոտքի կանգնել, սակայն ոչ արտաքին դրդումով, օտարների ցանկութեամբ, այլ՝ մեր ներքին, բնական, անզուսպ մղումով»:

Monday, December 19, 2005

Իրանական ջնջիկ

Friday, December 16, 2005

ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԵՂԵՌՆ - ՍՊԻՏԱԿ ՋԱՐԴ

Դեկ. 15 -ին արտաքին գործերի նախարարությունում տեղի ունեցած մամուլի ասուլիսի ժամանակ նախարար Վարդան Օսկանյանը տեղեկացրեց. “Ատրպատականի թեմից հայտնել են, որ դեկտեմբերի տասնչորսին ադրբեջանցի հարյուրավոր զինվորներ ծանր տեխնիկայի միջոցով ավերել են Նախիջևանի տարածքում գտնվող Հին Ջուղայի գերեզմանատան` 2002թ.-ից հետո կանգուն մնացած հուշարձաններն ու խաչքարերը”:
Վ. Օսկանյանի տեղեկացմամբ այս բարբարոսությունն Իրանի տարածքից ֆ‎իքսվել է ֆոտո և տեսախցիկների վրա, սակայն այդ նյութերը դեռևս Հայաստան չեն բերվել: Դեպքի առնչությամբ թեմի առաջնորդարանը բողոք է հղել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին:
“Մենք էլ մեր հերթին այս բարբարոսության հետ կապված անհրաժեշտ բողոք կներկայացնենք համապատասխան կառույցենրին”,- խոստացավ արտգործնախարարը:

Պանուրամա Լրատու ցանց

Monday, December 12, 2005

Արցախը ո՞ւմ է պատկանում

Հայաստանի Հանրապետութեան սահմանադրութեան հանրաքւէի սեմին «Հայոց աշխարհ» օրաթերթում տպագրւեց Հայաստանի պաշտպանութեան նախարարի խորհրդական գեներալ Հայկ Քոթանջեանի հարցազրոյցը, որի ընթացքում նա բացայայտել էր Արցախի կարգաւորման մի տարբերակ, որը կոչւում է «Ճանապարհային քարտէզ»: Նախ եւ առաջ հետաքրքիրն այն է, որ նման կարեւոր խնդիր ժողովրդին փոխանցւեց հէնց սահմանադրական հանրաքւէի սեմին, երբ բոլորը, նաեւ լրատւամիջոցները, խիստ զբաղւած էին հանրաքւէի թեր ու դէմ քարոզչութեամբ:Նախ տեսնենք, թէ ինչ է պարունակում այդ ճանապարհային քարտէզի նախագիծը: Ըստ Հ. Քոթանջեանի՝ նախապատրաստւող պայմանագրում նախատեսւում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջութեան ճանաչում, որի մէջ ընգրկւելու են ազատագրւած բոլոր շրջանները: Իսկ Քելբաջարն ու Լաչինը լինելու են «ազատ տնտեսական գօտի» եւ վերականգնւելու են ադրբեջանցիների ու հայերի ջանքերով:Եթէ այս նախագծի հետեւանքներով հետաքրքրւած չեն Հայաստանում, ապա արցախցիները խիստ մտահոգ են եւ մինչեւ անգամ այդ ծրագիրը անւանում են ապազգային ու ասում, թէ նախագիծն առաջարկողները «հայեր» չեն:Ըստ ԼՂՀ-ի Ազգային ժողովի Արտաքին յարաբերութիւնների յանձնաժողովի նախագահ Վահրամ Աթանէսեանի՝ «Այն տեսակէտը, թէ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւնը նոյն իրաւունքով է հռչակւել, ինչ որ Ադրբեջանի Հանրապետութիւնը, ես կիսում եմ: Իսկ ինչ վերաբերում է ղարաբաղեան կարգաւորման այն առաջարկներին, որ ներկայացնում է քաղաքագէտը, ապա ԼՂ Հանրապետութեան պաշտօնական տեսակէտը այն է, թէ ԼՂՀ-ի միջազգային ճանաչումը կարող է լինել մեր ժողովրդի համար ընդունելի սահմաններում»: Նա գտնում է, որ ժողովուրդն իր կարծիքն արտայայտել է մէկ անգամ՝ 1991-ի դեկտեմբերի 10-ի հանրաքւէում, որին, ի դէպ, կարող էին մասնակցել ԼՂՀ-ի ազգութեամբ ադրբեջանցի քաղաքացիները եւ երկրորդ անգամ ժողովրդի կարծիքը հարցնելու անհրաժեշտութիւն չկայ:Բայց ինչո՞ւ պիտի վերադարձւեն ազատագրւած տարածքները: Սա շատ կարեւոր հարց է նախ արցախցու եւ յետոյ համայն հայութեան համար:Ընդունելի է, որ քաղաքական որեւէ նպատակ ունի իր առեւտրական գործարքը, բայց զարմանալին այն է, որ ինչու Հայաստանի իշխանութիւնը, որ դեռ պաշտօնապէս չի ճանաչել Արցախի անկախութիւնը, պապից աւելի պապական խօսում է զիջումների մասին, այն էլ երբ Ադրբեջանը խուսափում է դրանից եւ երբեք չի խօսում փախստական հայերի Ադրբեջան վերադարձի մասին: Ինչո՞ւ այդ «փոխզիջումները» պիտի լինեն հողային, չէ՞ որ Արցախը անկախ պետութիւն է եւ իրաւունք ունի վճռել իր ապագան:Պիտի մատնանշել, որ Արցախի հակամարտութեան կարգաւորումը չի կարող նմանւել Գազայում իրականացւած Իսրայէլ- Պաղեստին հակամարտութեան կարգաւորմանը, եթէ մինչեւ անգամ կրեն նոյն անունները՝ ճանապարհային քարտէզ (Road map): Նախ Գազան անմիջական սահման չունէր Իսրայէլի հետ, երկրորդ՝ պաղեստինցի ազատամարտիկները Եգիպտոսից դիւրութեամբ անցնում էին Գազայի հատւած՝ Իսրայէլին հարւածելու նպատակով, երրորդ՝ Իսրայէլը Գազայից դուրս գալով, որի անվտանգութեան ծախսերը Գազայում երեք անգամ աւելի էին քան իր տարածքում, երաշխաւորեց ու ամրապնդեց Յորդանանի արեւմտեան տարածքում իր անօրինական ներկայութիւնը: Ինչո՞ւ Արցախի հարցին չնայենք Ռուսաստանի ու Ճապոնիայի միջեւ գոյութիւն ունեցող Կուրիլ կղզիների օրինակով, չէ որ Կուրիլ կղզիները Ռուսաստանի տարածքի 1/100-ն է ու դեռ այնքան էլ Ռուսաստանի համար ռազմավարական նշանակութիւն չունի:Բայց Լեռնային Ղարաբաղը թէ՛ ռազմավարական նշանակութիւն ունի Հայաստանի համար, եւ թէ՛ անմիջական սահման՝ նրա հետ: Դիւանագիտական աշխարհում զիջումները լինում են վերջին փուլերում եւ յաճախ անգամ չի խօսւում դրանց մասին:Զիջումների պարագայում նախ ներկայացւում է նւազագոյն միջոցը, որից յետոյ աւարտւում է այսպէս ասած առաւելագոյն միջոցով:Ինչպէս երեւում է, ազատագրւած հողերի վերադարձումը Հայաստանի դեռ նւազագոյն փաթեթն է. եթէ դա է նւազագոյնը ուրեմն՝ ի՞նչ պիտի լինի հակամարտութեան աւարտին:Չեմ ուզում յանգել այն մտքին, որ այսօրւայ իշխանութիւնը աւելի շատ ուզում է հաճոյանալ Արեւմուտքին, բայց ուրիշ բան չեմ գտնում. միայն պէտք է ասել, որ հայրենիքը, ազգը եւ հողն ու տարածքը խաղարկւելու իրեր չեն եւ այսօրւայ մեր սխալները կարող են չնչին երեւալ, բայց ապագայ սերունդն է, որ պիտի ապրի ու գոյատեւի եւ այդ փոքր սխալները կարող են մեծ սպառնալիք դառնալ նրա գոյութեանը, որի միակ պատճառները նախ մենք կը լինենք, ոչ ուրիշը:

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More

 
Բլոգը պատրաստել է Արթին Առաքելյանը