Thursday, April 26, 2007
Artin Arakelian
Ու հայկական քաղաքական գործիչներին էլ չե՞ն ճանաչում
«Ազգը» տեղեկացրել էր, որ օրերս Հայաստան են պատրաստվում այցելել մասոնական բավականին հայտնի օթյակի ներկայացուցիչներ` հայաստանյան նմանօրինակ կառույցը վերակազմավորելու համար: Երեւանում, սակայն, մամուլի ասուլիսի ժամանակ Ֆրանսիայի «Մեծ Արեւելք» օթյակի 2-րդ մեծ վարպետի տեղակալ Կլոդ Գեյդանը, 3-րդ մեծ վարպետ Ժորժ Ֆերեն եւ ուխտի խորհրդական, մասոնական պատվիրակության ներկայացուցիչ Գի Ակոբյանը հավաստիացրեցին, թե Հայաստան այցելությունը կապված է Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք մատուցելու եւ ընդհանրապես ցեղասպանության անթույլատրելիության ու նման հանցագործությունների դատապարտումը կարեւորելու հետ:
Ներկայացնելով սեփական կազմակերպությունը` Կլոդ Գեյդանը նշեց, որ Ֆրանսիայի «Մեծ Արեւելքը» ստեղծվել է դեռեւս 18-րդ դարում` ֆրանսիական լուսավորիչների դարաշրջանում, ունի մոտ 50 հզ. անդամ, գործում է ընդհանուր եղբայրության մթնոլորտում, նախընտրում է խղճի բացարձակ ազատությունը` որպես աշխարհիկ մոտեցման դրսեւորում: Հետաքրքրական է, որ, Գեյդանի խոսքերով, «Մեծ Արեւելքը» քաղաքականությամբ չի զբաղվում, ոչ էլ գործարարությամբ, այլ միայն «ազատության, հավասարության, եղբայրության գաղափարների» տարածմամբ` կրոնական հանդուրժողականության համատեքստում: Ընդ որում, հենց այս մոտեցմամբ է, որ «Մեծ Արեւելքը», մասոնների հավաստմամբ, իրենց գործունեության շրջանակներում պայքարում են նաեւ ցեղասպանությունների դեմ:
Ինչպես վկայեց 3-րդ մեծ վարպետ Ժորժ Ֆերեն, «Մեծ Արեւելքի» մասոնների համար հարց չէ, թե եղե՞լ է արդյոք Հայոց ցեղասպանությունը, այլ դա փաստ է: «20-րդ դարասկզբին տեղի ունեցածը Օսմանյան Թուրքիայի կողմից հայերի բնաջնջման քաղաքականություն էր, եւ այսօր ցեղասպանության ժխտումը մաս է հենց այդ ցեղասպանության», ասուլիսում նշեց Ֆերեն` ավելացնելով, որ այդ ժխտումը գալիս է Թուրքիայից ինչպես դիվանագիտությամբ, այնպես էլ շանտաժով:
Ավելին, ցեղասպանությանը մասնակից մասոնները եւս ենթակա են դատապարտման, իսկ ներկայումս Թուրքիայում գործող մասոնական կազմակերպությունների հետ հանդիպումներում «Մեծ Արեւելքը» բազմիցս կոչ է արել ճանաչելու ցեղասպանությունը: Ընդ որում, ֆրանսիացի մասոնները չեն ցանկանում համագործակցել այն կառուցների հետ, որոնք չեն ճանաչում Հայոց ցեղասպանությունը:
«Մեծ Արեւելքի» մասոնները իրենց իսկ խնդրանքով եւ Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանի աջակցությամբ հանդիպել էին Հայաստանում ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանյանի հետ, իսկ որեւէ այլ մեկի` քաղաքական գործչի կամ թեկուզ հայ մասոնի հետ հանդիպման մասին «Ազգի» հարցին ասուլիսի մասնակիցները միաձայն պնդեցին, որ այլ հանդիպումներ ուղղակի չեն եղել: «Ես առաջին անգամ եմ Հայաստանում եւ հայաստանյան քաղաքական գործիչներին չեմ ճանաչում», թերեւս «Ազգի» հարցին ի պատասխան ասաց Կլոդ Գեյդանը: Մասոնները նշեցին նաեւ, որ Հայաստանում չկա իրենց հետ համագործակցող մասոնական կառույց:
Եվ քանի որ «Մեծ Արեւելքը» գաղտնի չի գործում` ի հակադրություն մասոնական այլ կառույցներին շրջապատող գաղտնիության, «Ազգը» հետաքրքրվեց, թե ինչով է դա պայմանավորված` ավելի պակաս կարեւորություն ունենալով կամ էլ թե համաշխարհային հարցերում փոքր դերակատարությամբ: Կլոդ Գեյդանի խոսքերով, «Մեծ Արեւելքը» ավելի շուտ համեստ է եւ ոչ թե գաղտնի, չնայած կան ֆրանսիական մասոնական կազմակերպություններ` այդ գաղտնիությամբ պատված: Հետաքրքրական է, որ ամեն տեղ «մատը խառն» անգլո-սաքսոնական մասոնականության հետ, Գեյդանի վկայությամբ, «Մեծ Արեւելքը» կապ չունի:
Մեր հետաքրքրությանը, թե արդյոք անգլո-սաքսոնական մասոնականությունն առավել հզոր է իր ազդեցությամբ, «Մեծ Արեւելքի» ներկայացուցիչները պարզաբանեցին, որ մասոնականությունը նման է քաղաքականությանը, որի իրականացման հարցում կարող են տարբեր լինել ճանապարհները: Ընդ որում, «Մեծ Արեւելքը» միջամտում է գաղափարական հարցերին ու հասարակության խնդիրներին` սով, աղքատություն, երիտասարդության հարցեր, հաշմանդամներ, ցեղասպանություն եւ այլն` հեռու մնալով քաղաքական հարցերին միջամտելուց:
Ամեն դեպքում, «Մեծ Արեւելքի» ուխտի խորհրդական Գի Ակոբյանի մատուցմամբ, երբ դառնում ես ֆրանսիական մասոնականության անդամ, «մետաղները թողնում ես դռնից դուրս», մետաղ ասելիս ընկալելով կրոն, գաղափարներ, քաղաքական տեսակետներ, նյութական հարստություն եւ այլն: «Միգուցե կան այնպիսի մասոնական օթյակներ, որոնց անդամները չեն թողնում նյութական հարստությունը», ավելի շուտ վստահություն չհայտնելու համար կարծիք հայտնեց Ակոբյանը:
Առավել հետաքրքրական է այն, որ սեփական վկայությամբ, ֆրանսիական «Մեծ Արեւելքի» մասոնականությունը չի լինում դիկտատուրայի երկրներում: Եվ քանի որ այցելել են Հայաստան, այն համարում են ժողովրդավարական: Իսկ թե արդյոք դա կբերի մասոնական կառույցի հիմնմանը Հայաստանում, ընդգծելով, որ ձգտում են ունիվերսալ եղբայրության աշխարհում, Ժորժ Ֆերեն կրկնեց, որ Երեւան են եկել ցեղասպանության 92-րդ տարելիցի, այլ ոչ մասոնական կառույց ստեղծելու համար:
Վերջում էլ ի գիտություն մասոնները տեղեկացրեցին, որ հունիսի 2-3-ին Ստասբուրգում հավաքվելու են մասոնական հավաքի` քննարկելու աշխարհիս ամենակարեւոր հարցերը` սովից մինչեւ Եվրոպայի բարեփոխման հնարավորություններ:
«Ազգը» տեղեկացրել էր, որ օրերս Հայաստան են պատրաստվում այցելել մասոնական բավականին հայտնի օթյակի ներկայացուցիչներ` հայաստանյան նմանօրինակ կառույցը վերակազմավորելու համար: Երեւանում, սակայն, մամուլի ասուլիսի ժամանակ Ֆրանսիայի «Մեծ Արեւելք» օթյակի 2-րդ մեծ վարպետի տեղակալ Կլոդ Գեյդանը, 3-րդ մեծ վարպետ Ժորժ Ֆերեն եւ ուխտի խորհրդական, մասոնական պատվիրակության ներկայացուցիչ Գի Ակոբյանը հավաստիացրեցին, թե Հայաստան այցելությունը կապված է Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք մատուցելու եւ ընդհանրապես ցեղասպանության անթույլատրելիության ու նման հանցագործությունների դատապարտումը կարեւորելու հետ:
Ներկայացնելով սեփական կազմակերպությունը` Կլոդ Գեյդանը նշեց, որ Ֆրանսիայի «Մեծ Արեւելքը» ստեղծվել է դեռեւս 18-րդ դարում` ֆրանսիական լուսավորիչների դարաշրջանում, ունի մոտ 50 հզ. անդամ, գործում է ընդհանուր եղբայրության մթնոլորտում, նախընտրում է խղճի բացարձակ ազատությունը` որպես աշխարհիկ մոտեցման դրսեւորում: Հետաքրքրական է, որ, Գեյդանի խոսքերով, «Մեծ Արեւելքը» քաղաքականությամբ չի զբաղվում, ոչ էլ գործարարությամբ, այլ միայն «ազատության, հավասարության, եղբայրության գաղափարների» տարածմամբ` կրոնական հանդուրժողականության համատեքստում: Ընդ որում, հենց այս մոտեցմամբ է, որ «Մեծ Արեւելքը», մասոնների հավաստմամբ, իրենց գործունեության շրջանակներում պայքարում են նաեւ ցեղասպանությունների դեմ:
Ինչպես վկայեց 3-րդ մեծ վարպետ Ժորժ Ֆերեն, «Մեծ Արեւելքի» մասոնների համար հարց չէ, թե եղե՞լ է արդյոք Հայոց ցեղասպանությունը, այլ դա փաստ է: «20-րդ դարասկզբին տեղի ունեցածը Օսմանյան Թուրքիայի կողմից հայերի բնաջնջման քաղաքականություն էր, եւ այսօր ցեղասպանության ժխտումը մաս է հենց այդ ցեղասպանության», ասուլիսում նշեց Ֆերեն` ավելացնելով, որ այդ ժխտումը գալիս է Թուրքիայից ինչպես դիվանագիտությամբ, այնպես էլ շանտաժով:
Ավելին, ցեղասպանությանը մասնակից մասոնները եւս ենթակա են դատապարտման, իսկ ներկայումս Թուրքիայում գործող մասոնական կազմակերպությունների հետ հանդիպումներում «Մեծ Արեւելքը» բազմիցս կոչ է արել ճանաչելու ցեղասպանությունը: Ընդ որում, ֆրանսիացի մասոնները չեն ցանկանում համագործակցել այն կառուցների հետ, որոնք չեն ճանաչում Հայոց ցեղասպանությունը:
«Մեծ Արեւելքի» մասոնները իրենց իսկ խնդրանքով եւ Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանի աջակցությամբ հանդիպել էին Հայաստանում ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանյանի հետ, իսկ որեւէ այլ մեկի` քաղաքական գործչի կամ թեկուզ հայ մասոնի հետ հանդիպման մասին «Ազգի» հարցին ասուլիսի մասնակիցները միաձայն պնդեցին, որ այլ հանդիպումներ ուղղակի չեն եղել: «Ես առաջին անգամ եմ Հայաստանում եւ հայաստանյան քաղաքական գործիչներին չեմ ճանաչում», թերեւս «Ազգի» հարցին ի պատասխան ասաց Կլոդ Գեյդանը: Մասոնները նշեցին նաեւ, որ Հայաստանում չկա իրենց հետ համագործակցող մասոնական կառույց:
Եվ քանի որ «Մեծ Արեւելքը» գաղտնի չի գործում` ի հակադրություն մասոնական այլ կառույցներին շրջապատող գաղտնիության, «Ազգը» հետաքրքրվեց, թե ինչով է դա պայմանավորված` ավելի պակաս կարեւորություն ունենալով կամ էլ թե համաշխարհային հարցերում փոքր դերակատարությամբ: Կլոդ Գեյդանի խոսքերով, «Մեծ Արեւելքը» ավելի շուտ համեստ է եւ ոչ թե գաղտնի, չնայած կան ֆրանսիական մասոնական կազմակերպություններ` այդ գաղտնիությամբ պատված: Հետաքրքրական է, որ ամեն տեղ «մատը խառն» անգլո-սաքսոնական մասոնականության հետ, Գեյդանի վկայությամբ, «Մեծ Արեւելքը» կապ չունի:
Մեր հետաքրքրությանը, թե արդյոք անգլո-սաքսոնական մասոնականությունն առավել հզոր է իր ազդեցությամբ, «Մեծ Արեւելքի» ներկայացուցիչները պարզաբանեցին, որ մասոնականությունը նման է քաղաքականությանը, որի իրականացման հարցում կարող են տարբեր լինել ճանապարհները: Ընդ որում, «Մեծ Արեւելքը» միջամտում է գաղափարական հարցերին ու հասարակության խնդիրներին` սով, աղքատություն, երիտասարդության հարցեր, հաշմանդամներ, ցեղասպանություն եւ այլն` հեռու մնալով քաղաքական հարցերին միջամտելուց:
Ամեն դեպքում, «Մեծ Արեւելքի» ուխտի խորհրդական Գի Ակոբյանի մատուցմամբ, երբ դառնում ես ֆրանսիական մասոնականության անդամ, «մետաղները թողնում ես դռնից դուրս», մետաղ ասելիս ընկալելով կրոն, գաղափարներ, քաղաքական տեսակետներ, նյութական հարստություն եւ այլն: «Միգուցե կան այնպիսի մասոնական օթյակներ, որոնց անդամները չեն թողնում նյութական հարստությունը», ավելի շուտ վստահություն չհայտնելու համար կարծիք հայտնեց Ակոբյանը:
Առավել հետաքրքրական է այն, որ սեփական վկայությամբ, ֆրանսիական «Մեծ Արեւելքի» մասոնականությունը չի լինում դիկտատուրայի երկրներում: Եվ քանի որ այցելել են Հայաստան, այն համարում են ժողովրդավարական: Իսկ թե արդյոք դա կբերի մասոնական կառույցի հիմնմանը Հայաստանում, ընդգծելով, որ ձգտում են ունիվերսալ եղբայրության աշխարհում, Ժորժ Ֆերեն կրկնեց, որ Երեւան են եկել ցեղասպանության 92-րդ տարելիցի, այլ ոչ մասոնական կառույց ստեղծելու համար:
Վերջում էլ ի գիտություն մասոնները տեղեկացրեցին, որ հունիսի 2-3-ին Ստասբուրգում հավաքվելու են մասոնական հավաքի` քննարկելու աշխարհիս ամենակարեւոր հարցերը` սովից մինչեւ Եվրոպայի բարեփոխման հնարավորություններ:
ԱՂԱՎՆԻ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
0 Պատգամ:
Post a Comment